مروری بر زندگانی سید رضی (ره) مولف نهج البلاغه

آشنائى با مولف نهج البلاغه

مروری بر زندگانی سید رضی (ره)

عصر طلایی تمدن اسلامی
قرن چهارم هجری را باید «عصر طلایی تاریخ تمدن اسلامی» نامید؛ عصری که با وضع جدید سیاسی اجتماعی در زمان خلفای عباسی و قدرت یافتن جریان‎های شیعی دیلمیان و آل بویه و تضارب افکار و اندیشه‎های سیاسی و اجتماعی، اوضاع جدیدی برای ارائه آثار و اندیشه‎ها فراهم شد؛ عصری که در مرکز خلافت اسلامی «بغداد» اندیشمندان بزرگ ـ اعم از شیعی و سنّی و زیدی و اسماعیلی و حتی متفکران اقوام و ملل مختلف غیر مسلمان ـ در زمینه‎های مختلف علوم و فنون به عرضة دیدگاهها و نظریات خود پرداختند و آثار بدیعی را پدید آوردند و برای آیندگان به یادگار نهادند. مرحوم سید رضی در چنین عصری به دنیا آمد.
زادگاه و خانواده
نام سید رضی «محمد» کنیه‎اش «ابوالحسن» ملقبت به «سید رضی» یا «شریف رضی» بود که در سال 359 ق. در بغداد به دنیا آمد و در سال 406 ق. در سن 47 سالگی از دنیا رحلت فرمود.
خاندان سید رضی یکی از خاندان‎های بزرگ علمی و دینی و پارسای شیعة امامیّه است که نسبش به پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ و فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ می‎رسد.
وی از جانب پدر با پنج واسطه به حضرت موسی بن جعفر امام هفتم ـ علیه السّلام ـ می‎رسد به همین جهت او را موسوی نیز می‎خوانند و از جانب مادر به امام حسین ـ علیه السّلام ـ منتسب می‎شود از این رو او را «ذو الحسبین» نیز می‎گویند، که خود در جاهای مختلف از جمله در اشعار خود به اجداد و به حسب و نسب خویش افتخار می‎کند.
پدر...

نهج البلاغه (متن و ترجمه و شروح)

 

و قل رب زدنی علما - طرحهای زیبا از آیات قرآن کریم

و قل رب زدنی علما

و پیوسته بگو : پروردگارا بر علم من بیفزا

یک سایت بسیار عالی قرآنی

تصاویر زیبا از آیات قرآنی و قرائت آنها با صوت زیبا

http://quran-hd.com/views

حرم مطهر امیرالمؤمنین حضرت علی (ع) - نجف اشرف

نامه 53 نهج البلاغه - انتخاب وزیران و مدیران گذشته

خطبه 107 نهج البلاغه- پیشگویی مولا علی (ع) از آینده

برادری و رسم رفاقت

درباره امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام)

نام: على
کنیه: ابوالحسن، ابوالحسین، ابو تراب، ابوالسبطین و الریحانتین.
ألقاب: امیرالمؤمنین، سیّد الوصیین، سیّد المسلمین، سیّد الأوصیاء، سیّد العرب، خلیفة رسول الله، امام المتّقین، یعسوب المؤمنین، صهر رسول الله، حیدر، مرتضى، وصى، و...
منصب: معصوم دوم و امام اوّل شیعیان و خلیفه چهارم مسلمانان.
تاریخ ولادت: سیزده رجب سال 30 عام الفیل، 23 سال پیش از هجرت پیامبر اسلام (ص).
محل تولد: مکه معظّمه، داخل کعبه، در بیت الله الحرام (در سرزمین کنونى عربستان سعودى).
تولد در خانه کعبه، فضیلتى است مخصوص حضرت على (ع)، و خداى متعال، تنها به وى چنین امتیازى را کرامت نموده است. نه پیش از او و نه پس از او، براى هیچ فردى چنین فضیلتى محقق نشده است.
نَسبَ پدرى: ابى طالب (عبد مناف) بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف.
حضرت ابوطالب (ع) پس از پدرش، عبدالمطلب، به مدت 44 سال کفیل و پشتیبان حضرت محمد (ص) بود و در ظهور و گسترش اسلام کمک‏هاى شایانى به آن حضرت نمود و ایشان را از گزند و کید و کین قریش در امان داشت و بهتر از فرزندان خویش از او حمایت کرد.
مادر: فاطمه بنت اسد بن هاشم.
حضرت على (ع) و برادرانش نخستین هاشمیانى بودند که از پدر و مادر هاشمى تولد یافتند. مادرش (فاطمه بنت اسد) از بانوان بزرگ صدر اسلام و از نخستین زنانى بود که پس از خدیجه کبرى (س) به پیامبر اسلام (ص) ایمان آورد. حضرت محمد(ص) از سن هشت سالگى در دامن پرمهر این بانوى مجلّله تربیت یافت و بیش از چهل سال از خدمات و حمایت‏هاى او بهره‏مند بود. وى در این مدت نقش مادر پیامبر (ص) را بر عهده داشت.
فاطمه بنت اسد به همراه خاندان پیامبر اکرم (ص) به مدینه مهاجرت کرد و در همان جا وفات یافت. پیامبر اکرم (ص) در وفات او اندوهگین شده و با دست خود و با پیراهن خود، او را کفن کرد و بر وى نماز خواند و به خاک سپرد. سپس ولایت فرزندش، على (ع) را بر وى تلقین فرمود و این دعا را در حقش از خداى منان مسئلت نمود:
اللّهُ الَّذى یُحْیی وَیُمیتُ وَهُوَ حَىٌّ لا یَمُوتُ اِغْفِرْ لِأُمّی فاطِمَةَ بِنْتَ اَسَدٍ، وَلَقِّنها حُجَّتها، وَوسّعْ عَلَیْها مَدْخَلَها، بِحَقِّ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ وَالْاَنْبِیاءِ الَّذینَ مِنْ قَبْلی فَاِنَّکَ اَرْحَمُ الرَّاحمینَ.(1)
مدت امامت: از زمان رحلت پیامبر اکرم (ص)، در 28 صفر سال یازدهم هجرى تا 21 رمضان سال 40 هجرى، به مدت 30 سال، که در پنج سال آخر زندگى خلافت مسلمانان را نیز بر عهده داشت.
تاریخ و سبب شهادت: 21 رمضان سال 40 هجرى، بر اثر ضربت شمشیر مسمومى که عبدالرحمن بن ملجم مرادى (از بازماندگان خوارج نهروان) در شب 19 رمضان بر فرقش فرود آورده بود.
محل دفن: نجف اشرف، در سرزمین عراق.
نظر به این که حضرت على (ع) از خباثت باطن بنى امیّه و خوارج عصر خویش آگاه بود، سفارش کرد محل قبرش پنهان بماند تا مورد اهانت و هتک حرمت دشمنان قرار نگیرد. به همین دلیل، قبر شریف ایشان تا عصر خلافت منصور عباسى مخفى بود و در آن زمان، امام جعفر صادق (ع) آن را آشکار ساخت و مزار شیعیان و عدالت جویان جهان قرار داد.
همسران: 1. فاطمه زهرا، دختر رسول اللّه (ص)، 2. أمامه بنت أبى العاص، 3. خوله حنفیه 4. امّ البنین بنت حزام، 5. أسما بنت عمیس، 6. لیلى بنت مسعود، 7. ام‏سعید بنت عروه، 8. محیاة بنت امرء القیس. و چند ام ولد.
امیرالمؤمنین على (ع) تا هنگامى که فاطمه زهرا (س) زنده بود، همسر دیگرى برنگزید. نخستین بانویى که افتخار همسرى آن حضرت، پس از شهادت فاطمه زهرا(س) را پیدا کرد، أمامه دختر ابى العاص بود که بنا به سفارش فاطمه زهرا(س) پا به خانه حضرت على (ع) نهاد. مادر أمامه، زینب، دختر رسول اللّه (ص) و خواهر اعیانىِ (پدر و مادرى) فاطمه زهرا (س) بود.
به هنگام شهادت امام على (ع) در 21 رمضان سال 40 هجرى، چهارتن از همسران عقدىِ ایشان (به نام‏هاى: امامه، اُمّ البنین، اسماء، لیلى) در قید حیات بودند.

فرزندان

الف) پسران: 1. امام حسن‏ مجتبى، 2. امام‏ حسین، 3. محمد حنفیه، 4. عبدالله(اکبر)، 5. ابوبکر (محمد اصغر)، 6. عباس، 7. عثمان، 8. جعفر، 9. عبداللّه (اصغر)، 10. یحیى، 11، عون، 12. عمر (أطرف)، 13. محمد اوسط، 14. محسن (که به عقیده شیعیان، پیش از تولد، در رحم مادرش، فاطمه زهرا (س) سقط شد).
ب) دختران: 1. زینب کبرى، 2. ام‏کلثوم کبرى، 3. رقیه، 4. ام الحسن، 5. رمله کبرى، 6. رمله صغرى، 7. ام هانى، 8. میمونه، 9. فاطمه، 10. زینب صغرى، 11. ام‏کلثوم صغرى، 12. أمامه، 13. خدیجه، 14. ام کرام، 15. ام سلمه، 16. ام جعفر، 17. جمانه، 18. نفیسه.
میان تاریخ نگاران، در مورد تعداد فرزندان امام على (ع) اختلاف نظر وجود دارد. برخى تعداد آنان را بیش از آنچه ذکر شد و برخى کمتر از اینان نقل کرده‏اند؛ اما همگى در این باره متفقند که نسل آن حضرت (ع) تنها از پنج فرزند استمرار یافت: امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، محمد حنفیه، ابوالفضل العباس و عمر أطرف. و سایر فرزندان ذکور آن حضرت، بدون نسل بودند.

ادامه در فایل  pdf (در دسترس نیست )

بنیاد بین المللی غدیر

نگاهى به شرحهاى نهج البلاغه (1)

نگاهى به شرحهاى نهج البلاغه (1)

نوشته: دکتر مصطفی بروجردی

مقدمه

نخستین شرح

شرح سید فضل ‏الله راوندى

شرح نهج‏ البلاغه وبرى

معارج نهج ‏البلاغه یا شرح ابن ‏فندق بیهقى

منهاج ‏البراعة فى شرح نهج ‏البلاغه

حدائق ‏الحقائق فى تفسیر دقائق افصح ‏الخلائق

شرح ابن ‏ابى‏ الحدید

مصباح ‏السالکین

شرح علامه حلى

شرح ابن‏ عتایقى

مقدمه

از زمانى که سید شریف ‏رضى در سال 400 ه ق کار جمع و تدوین نهج‏ البلاغه را به پایان رسانید، تا امروز که بیش از هزار سال از عمر این کتاب شگفت‏ انگیز در حوزه  فرهنگ اسلامى مى‏گذرد، توجه اندیشمندان و معرفت ‏پژوهان رشته‏ هاى مختلف اسلامى از ادب گرفته تا تاریخ، اخلاق، عرفان، حکمت و کلام، سیاست و حکمرانى و مدیریت، به این کتاب به ‏عنوان یکى از مهمترین منابع قابل استناد و قابل تامل جلب شده است.

سنت ‏شرح ‏نویسى بر متون دینى قدمتى طولانى دارد. کتابهاى مقدس ادیان مختلف از سوى عالمان دینى با دقت و تامل مورد بررسى‏ هاى دقیق و موشکافانه قرار گرفته‏ اند. در تاریخ اسلام، پس از قرآن کریم که اصلى‏ ترین و اصیل‏ ترین منبع تمامى مسلمانان بشمار مى‏رود، تقریبا هیچ کتاب مقدس دیگرى، بسان نهج‏ البلاغه مورد شرح و تفسیر قرار نگرفته است. شارحان با انگیزه‏ هاى گوناگون اقدام به شرح ‏نویسى مى‏کرده‏ اند: توضیح واژگان دشوار یاب، شرح مبانى کلامى، فلسفى مورد نظر، تحلیل و تبیین حوادث تاریخى که به اجمال ذکر شده‏ اند، ذکر نکات ادبى و بلاغى، استفاده وعظ گونه و اخلاقى از متون دینى و به تعبیرى کمک به گسترش فرهنگ معنوى، نقل و نقد آراء شارحان پیشین، نقد و بررسى اسنادى و اثبات صحت روایات، و حتى اثبات قدرت علمى نویسندگان شرح، در زمره این انگیزه‏ ها به شمار مى‏روند.

در هر حال، انگیزه شارحان هرچه که بوده  یا خواهد بود، ما اکنون وارث انبوهى از شرح هاى گوناگون بر نهج ‏البلاغه هستیم که کم‏ و بیش داراى مزایا و کاستی ها، کژى‏ ها و راستى‏ ها و درستى‏ ها و نادرستى ‏هاست. اما این همه، جزئى از فرهنگ مکتوب اسلامى به شمار رفته و بر ما است که در شناسایى همه - یا اهم آنها - هر چند به اجمال، بکوشیم.

نخستین شرح

نگاهى به شرحهاى نهج البلاغه (2)

نگاهى به شرحهاى نهج البلاغه (2)

نوشته: دکتر مصطفی بروجردی

شرح الهى اردبیلى «منهج ‏الفصاحة‏»

شرح ملا فتح ‏الله کاشانى «تنبیه الغافلین‏»

منهاج‏ الولایة فى شرح نهج‏ البلاغة

شرح روغنى قزوینى

بهجة‏الحدائق و حدائق ‏الحقائق

شرح نواب لاهیجى

شرح دنبلى خویى «الدرة النجفیة فى شرح نهج‏ البلاغه الحیدریة‏»

منهاج ‏البراعة فى شرح نهج ‏البلاغة

بهج ‏الصباغة فى شرح نهج ‏البلاغة

شرح شیخ‏ محمد عبده مصرى

ترجمه و تفسیر نهج‏ البلاغه محمد تقی جعفری

 در قسمت قبل این مطلب در مورد اهمیت نهج البلاغه و توجه ای  که توسط علما به این منبع شریف شده است سخن گفتیم و برخی از شرحهایی که بر نهج البلاغه زده شده است را معرفی نمودیم. در این قسمت از مطلب به معرفی تعدادی دیگر از این شروح می پردازیم. 

شرح الهى اردبیلى «منهج ‏الفصاحة‏»